سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری رشت
ورزش از دیدگاه اسلام
 

بسمه تعالي 

 
 

اهميت ورزش از ديدگاه اسلام

 
 
 
در آيين اسلام، بدن آدمي ارزشمند است‌ زيرا ابزار تكامل روح به شمار مي آيد. از آنجا كه انسان موجودي جسماني و روحاني است و دين نيز براي هدايت و به كمال رساندن انسان آمده، بنابراين به هر دو بعد وجودي انسان و سلامتي آنها توجه كافي نموده و توانايي و سلامت در هر بعد را تمجيد كرده است. همانطوري كه روح برجسم تاثير گذار است، جسم نيز بر روح اثرگذار خواهد بود. حال اگر اين بعد از وجود آدمي يعني جسم مادي او داراي سلامت كافي باشد، اثرات بازدارنده جسم بر روح كمتر خواهد بود و برعكس.
 
قرآن در توصيف طالوت كه از مردان الهي بوده است مي فرمايد:"و زاده بسطه في العلم والجسم" بدين معنا كه: و خداوند علم و قدرت جسم او را وسعت بخشيده است. در آيات و روايات وارده از ناحيه ائمه اطهار (ع) دستورات و توصيه هاي فراواني دراين زمينه بيان شده است. پيامبر(ص)مي فرمايد:"خوشا به حال كسي كه سالم است و زندگي­اش در حد كفايت و قوي و نيرومند است" و مي فرمايند "به سرگرمي و بازي بپردازيد، زيرا دوست ندارم كه در دين شما خشكي و خشونت ديده شود." همچنين در سيره پيامبراكرم(ص) است كه با امام حسين و حسن (ع) بازي مي­كرد و آنها را روي دوش خود سوار مي­­كردند و به كشتي گرفتن تشويقشان مي­نمودند.

تحقير بدن، در حكم تحقير شخصيت آدمي است و كسي كه مرتكب اين عمل شود، بايد منتظر كيفر اين ناسپاسي باشد. از مهم ترين عوامل اهميت ورزش، نقش آن در ايجاد تقويت و حفظ سلامت است. به واقع از نظر اسلام هركار مشروعي كه به قوت جسم و قدرت روح منتهي شود، ورزش است.

از منظر عقل و دين، ورزش براي تقويت و سلامتي جسم ضرورت دارد. ملتي كه بدني سالم، با نشاط و نيرومند ندارد از عقل و تفكر شايستگي كمتري بهره­مند است. افراد كم تحرك معمولا عصبي مزاج، كم حوصله، بهانه­گير و داراي روحيه­اي نابهنجار و فكري بيمار هستند. حضرت علي (ع) مي­فرمايد:"من ازحسودان تعجب مي كنم كه چگونه جسمي سالم دارند." حسد، بدبيني و نگراني هاي روحي و رواني، بدن را ضعيف و بيمار مي­كند.
 
 
در اسلام هدف از ورزش، جمع مال و شهرت نيست، بلكه وسيله اي براي خدمت به خلق و بهتر عبادت كردن است. در دعاي كميل مي­خوانيم "قو علي خدمتك جوارحي" بدين معناكه: بار پروردگارا ، اعضا و جوارح مرا براي خدمت به تو نيرومند گردان" و يا در دعاي روز چهارم ماه مبارك رمضان مي­خوانيم "اللهم قوني فيه علي اقامه امرك"  بدين معنا كه:‌ خدايا در اين روز مرا براي اقامه فرمانت نيرومند گردان. بدون ترديد تقويت جسم، بدون تمرين و ورزش ممكن نيست. در واقع ما از خدا توفيق ورزش كردن مي طلبيم. بايد در نظر داشت كه رعايت اخلاق و اعتدال در ورزش نتيجه مطلوب را در پي خواهد داشت. همچنان كه دين اسلام، دين اعتدال است و در همه امورات به اعتدال سفارش مي­كند.

همان طوري كه مي­دانيم هر مسلمان با ايمان براي ميل به هدف نهايي، كه نزديكي به خداوند متعال است، ملزم به رعايت احكام الهي است و از اين جهت بخشهاي بسياري از اين احكام، چه آنهايي كه به وظايف فردي مربوط مي­شود (همچون عبادات) و چه آنهايي كه تكاليف اجتماعي را در بر دارد (همچون حمايت از مستضعفان) با ورزش و تربيت بدني رابطه اي نزديك دارد . در احاديث  و روايات زيادي به سلامت جسم مسلمانان تاكيد شده است. پيامبراسلام كه تندرستي را با ارزشترين نعمتهاي الهي اعلام نموده است، براي تشويق مسلمانان به پرورش تن مي­فرمايند"مومن نيرومند بهتر و محبوب تر از مومن ناتوان است" و براي جلب توجه مسلمانان، بدن را شخصيتي مستقل و صاحب حق قرار داده و فرموده است " بدن تو بر تو حقي دارد كه بايد آن را ادا كني".

حضرت علي (ع) سرآمد نيرومندان و جوانمردان تاريخ، فرمايشاتي دارد كه توجه آن حضرت را به ضرورت حفظ تندرستي و پرورش جسم و كسب نيروي جسمي نشان مي­دهد. مولاي متقيان هنگام راز و نياز با پروردگار از خداي خويش مي­خواست تا اعضاي وي را براي خدمتگذاري نيرومند گرداند "قوعلي خدمتك جوارحي". اهميت سلامت تن در اسلام تا بدانجاست كه حتي اگر اداي فرايض (نماز وروزه) سلامت را به مخاطره مي­اندازد يا وجوب آن فريضه از ميان مي­رود، يا چگونگي اداي آن به مقتضاي توانايي جسم تغيير مي­پذيرد. از آنجا كه هدف نهايي انسان مسلمان، نزديكي به پروردگار از طريق اجراي كامل فرمانهاي اوست و با در نظر گرفتن اين نكته كه انسان تندرست و نيرومند در اجراي فرمانهاي خداوندي بويژه احكامي كه با توانايي تن رابطه بيشتري دارند، همچون جهاد و روزه و حمايت ازمستضعفان، توفيق بيشتري خواهد داشت، بنابراين بديهي است ورزش كه ضامن سلامت تن و تعادل روان انسان است. ورزش در اسلام جايگاهي والا دارد و بيهوده نيست كه تربيت بدن از ضروريات اسلام شمرده شده است.

در اسلام به ورزش و تحرك داشتن و دوري از كسالت و تنبلي اهميت فوق العاده­اي داده شده و اسلام همه مومنان را به تامين قدرت در قواي جسمي و هم نظامي تشويق فرموده است. همه پيامبران و اولياء الهي از نظر جسمي داراي قدرت، تحرك و پويايي بوده و حتي يك نفر ازآنها نبوده است كه دراين جنبه ضعيف باشد. اسلام به مسئله سلامت و قدرت جسم و جان اهميت خاصي مي­دهد تا آن جا كه براين باور است رهبران اسلامي بايد درسلامت جسم ، اعتدال خلقت و قدرت علم و معنويت سرآمد ديگران باشند. ائمه معصومين با اين كه تحت نظر شديد بودند ولي گاهگاهي قدرت علمي و احيانا قدرت و مهارت جسمي خود را در تيراندازي و اسب دواني به نمايش مي گذاشتند و اعجاب و تحسين حاضران را بر مي­انگيختند. رسول اكرم (ص) نيز گاهي در مسابقات اسب سواري و شتردواني شركت مي­كردند. همچنين حضرت علي (ع) در مورد قدرت جسماني پيامبر مي­فرمايد كه هرگاه كار جنگ شدت مي گرفت ما به آن حضرت پناه مي­برديم. قدرت جسماني امير مومنان كه در اين جهت نيز مقتداي همه پهلوانان بوده و هستند آنقدر بوده كه هر جنگاوري به جنگ ايشان مي­آمد شكست مي­خورد و در مسابقات كشتي، پشت تمام حريفان خود را به زمين مي زد. قدرت بدني حضرت موسي (ع) آنقدر زياد بود كه تنها با يك مشت فردي را به هلاكت رساند. اولياء دين همواره ورزش و تحرك را تشويق و حتي گاهي خود ترتيب مسابقات ورزشي متناسب با آن زمان را مي­دادند و گاهي خود نيز در اين مسابقات شركت مي­ فرمودند.

ارزش بدن و سلامت آن در اسلام به حدي است كه بعضي از دانشمندان اسلامي معتقدند پيامبران الهي در آغاز نبوت و رسالت خود، بايد سالم و از نقص بدني دور و بر كنار باشند. يكي از انديشمندان اسلامي در اين خصوص مي نويسد: «سلامت تن و بدن، يكي از قابليتهاي شخص براي تصدي مقام نبوت، امامت و جانشيني پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله به شمار مي آيد. بايد پيامبر يا امامي كه داراي منصب الهي هستند، از نظر جسم و بدن، كامل ترين و معتدل ترين مردم عصرخود باشند». با توجه به اهميت سلامت و تندرستي، درخواست سلامت و نيروي بدني از خداوند، جزء دعاي مسلمانان است؛ چنان كه در دعاي ابوحمزه ثمالي مي خوانيم: «خداوند! وسعت در روزي و سلامت در جسم و قوت و توانايي در بدن را به من ارزاني فرما». از اين رو، از ديدگاه اسلام ورزش كه سهمي بسزا در ايجاد سلامت دارد، عملي پسنديده و مورد نياز به شمار مي آيد.
1393/02/03
سازمان فرهنگی ورزشی
تمامی حقوق این وب سایت متعلق به سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری رشت است.
Powered by DorsaPortal