از موضوعاتي كه در زمينه سياستگذاري و تعيين راهبردهاي ورزش همگاني و تفريحي نقش تعيين كننده دارد توجه به ابعاد ورزش همگاني است. ورزش همگاني و تفريحي داراي پنج بعد يا حيطه است:

 

1- ورزش آموزشي (Educational Sport)

شامل برنامه هايي است كه فرصت­هاي يادگيري مهارت­هاي ورزشي را بوجود مي­آورد.

 

2- ورزش غير رسمي (Informal Sport)

 شامل شركت خودانگيخته افراد در ورزش مي­شود. اين شكل از ورزش به كمترين مديريت و كنترل نياز دارد. برنامه اصلي در اين شكل از ورزش فراهم آوردن تسهيلات قابل دسترسي براساس شرايط، علايق و منابع فردي است. بازي­هاي دبستاني و يا ورزش در محلات نمونه هايي از ورزش غيررسمي هستند.

 

3- ورزش درون بخشي (Intramural Sport)

 شامل مسابقات و رويدادهاي ورزشي است كه در آن شركت كنندگان در يك بخش خاص جامعه مانند مدرسه، دانشگاه، بازار، مكان نظامي، حوزه­هاي علميه و امثال آنها قرار دارند. مسابقات درون دانشگاهي يا درون سازماني مثلاً بين كارمندان يك اداره از جمله ورزش­هاي درون بخشي مي باشد.

 

4- ورزش برون بخشي (Extramural Sport)

 دربرگيرنده شركت سازمان يافته افراد در رقابت­هاي تفريحي در قالب تيم­ها و مسابقات ورزشي مي­باشد مانند مسابقات بين سازمان­ها يا بين دانشگاه­ها.

 

5- ورزش باشگاهي (Club Sport)

 باشگاهها معمولاً بوسيله جمعي از افراد با علايق مشترك ساخته مي شود. باشگاه­ها از نظر برنامه­هاي ورزشي با هم تفاوت دارند و اعضاي آن نوع فعاليت را مشخص مي­كنند. ورزش همگاني نيز مانند هر پديده ديگري تحت تاثير وضعيت رفاه مردم، فرهنگ و ساير عوامل اجتماعي مي­باشد و بر آنها نيز تاثيرگذار است. بنابراين براي برنامه­ريزي و سرمايه گذاري در ورزش بايد به عوامل متعددي توجه كرد. ساختار سازمان­ها و راهبردهاي هر كشور از عوامل موثر بر ورزش همگاني آن كشور است.

 

 

دلايل متعددي براي برنامه ريزي و سرمايه گذاري در ورزش و تفريحات سالم وجود دارد كه در ذيل به برخي از آنها اشاره مي شود:

 

1-     نخست اينكه ورزش بخش مهمي از زندگي اجتماعي است، باعث توسعه مهارت­هاي رهبري و فرصتهاي بروز خلاقيت مي شود.

2-     دوم اينكه شركت در فعاليت­هاي ورزشي باعث افزايش سطح بهداشت عمومي و جلوگيري از بروز بيماري­هاي فرسايشي مي­شود. همچنين باعث مشاركت تمامي آحاد جامعه در يك زندگي پرتحرك مي شود.

3-     سومين دليل براي برنامه­ريزي در ورزش اثر آن بر جهانگردي و تاثير شگرفي است كه روي منافع اقتصاد كشورها دارد. همچنين ورزش به وسيله اي براي تعامل اجتماعي تبديل شده است. ورزش، سلامت جامعه و محيط را تحت تاثير قرار مي دهد.

 

تعيين راهبرد و استراتژي براي رشد ورزش همگاني نياز به ابزارهايي دارد، از آن جمله مي توان به موارد زير اشاره نمود:

 

1-    تسهيلات اقتصادي   

دولت مي تواند با تخصيص بودجه­اي متناسب با جمعيت فعال در بخش ورزش همگاني در جهت رشد و ارتقاي آن اقدام كند. نگاهي به سياستگذاري كشورهاي مختلف در اين زمينه نشان مي­دهد كه در كشوري مانند انگلستان 5/1 تا ۲ ميليارد پوند به ورزش همگاني اختصاص مي­يابد. در استراليا هزينه ورزش همگاني معادل هزينه رژيم هاي غذايي و بيماري هاي مرتبط با تغذيه مي باشد. دولت ژاپن در سال ۱۹۹۵ بودجه­اي چند ميليارد يني را به توسعه ورزش اختصاص داد كه ۶ درصد از مجموع بودجه ژاپن بوده است. اين موضوع نشان دهنده اهميت فراوان ورزش همگاني است كه كشورها براي گسترش آن تا اين اندازه سرمايه گذاري مي­كنند.

2- تغيير در مديريت و برنامه ريزي ورزش  

سيستم ورزش همگاني در بسياري كشورها دست به تغيير استراتژي خود در فضاي رشد ورزش همگاني زده است و هدفش آن است كه فعاليت­هاي بيشتري را در بخش­ هاي خصوصي فراهم آورد. چنين تحولاتي به علت تغييرات اجتماعي كه در زمينه تربيت بدني روي مي­دهد، امري ضروري است، زيرا بخش­هاي خصوصي بهتر مي توانند شالوده سازماني خود را براي دسترسي آسانتر به فعاليت­هاي ورزشي براي همه پي ريزي كنند.

 

3- توسعه امكانات ورزشي   

يكي از اصلي ترين عوامل براي مشاركت بيشتر مردم در ورزش، توسعه امكانات ورزشي است. تعداد كافي ميادين و زمين­هاي ورزشي، تعداد مناسب مربي و متخصص ورزشي و همچنين افزايش مراكز و اماكن ورزشي، از زمينه هاي رشد مشاركت مردمي در ورزش به شمار مي رود. آنچه بيشتر از همه جلوه مي كند اين است كه رشد امكانات ورزشي در كشور با رشد جمعيت متناسب نبوده است. از طرفي تمهيدات لازم براي استفاده كامل و همه جانبه از امكانات و تأسيسات ورزشي موجود فراهم نيامده است. همچنين استفاده ناكارآمد از حداقل امكانات و تجهيزات موجود، موجب عدم برخورداري همه اقشار جامعه از امكانات ورزشي شده است. اين در حالي است كه بند سوم قانون اساسي به برخورداري رايگان همه مردم از تربيت بدني اشاره مي كند.

 

 

برنامه ريزي براي ورزش همگاني بايد ويژگي­هاي زير را دارا باشد: 

 

1- فراگير باشد: كليه گروه هاي جمعيت زن و مرد در سنين مختلف را شامل شود.

2- گروههاي خاص را مورد توجه قرار دهد: تأكيد خاصي بر نيازهاي جمعيت مسن، در حال رشد و افراد با شرايط ويژه داشته باشد.

3- مطابق با بافت محلي و منطقه اي و فرهنگ خاص يك جمعيت باشد.

4- رايگان باشد: به منظور ارتقاي مشاركت افراد در ورزش و بهره مندي از فوايد آن، برنامه ورزش همگاني رايگان باشد و از طريق سازمان هاي مرتبط مورد حمايت قرار گيرد.